Peki Felsefi Danışmanın Rolü Nedir? 

Monica Vilhauer

Çeviri: İbrahim Özdemir

Tamam, bu ifadeyi birkaç kez duydunuz.  

Peki ama bu felsefi danışmanlık nedir ve size nasıl yardımcı olabilir?  

Felsefi danışmanlık dünyası hala öncü aşamalarında olduğundan, umudum bu alanı psikoterapiye alternatif arayan ve farklı bir yaklaşım denemek isteyen potansiyel danışanlara tanıtabilmektir. 

Gelişmekte olan felsefi danışmanlık alanı hakkında bilgi edinmek ve ilk randevunuzu almak için doğru yerdesiniz! 

Temel prensip: 

Buradan başlayalım:  

Düşünme biçimlerimiz hissetme, arzulama, seçme, hareket etme, oluşturma, ilişki kurma ve dünyada var olma biçimlerimizi etkiler.  

Hayatımız sorunlarla dolu olduğunda, bu sorunlar çoğu zaman düşünme biçimlerimizden kaynaklanır. Ancak çoğu zaman düşünce kalıplarımızın farkına bile varmayız. Bunlar otomatik pilotta çalışır, eski alışkanlıklar ve işletim varsayımları tarafından beslenir. 

Örneğin, geçmişte bir yerlerde hayallerinizdeki kariyeri ya da yaşam tarzını sürdürecek kadar zeki olmadığınız inancını edinmiş olabilirsiniz. Belki de mevcut işlevsiz durumunuzda sıkışıp kaldığınıza ve bir çıkış yolu olmadığına ya da diğer insanların sizden beklentilerine göre yaşamanız gerektiğine karar vermişsinizdir. Belkide ana akım başarı kavramları beyninize damgasını vurmuştur ve bunların sağlıklı mı yoksa zehirli mi olduğunu gerçekten sorgulama şansınız hiç olmamıştır. 

Otomatik pilot düşünce biçimlerimiz, dünyada hissetme, seçme ve hareket etme biçimlerimize zarar verebilir. Bu tür düşünme biçimleri kafanızın karışmasına, amaçsız, depresif, yabancılaşmış, güçsüz, değersiz, yenilmiş hissetmenize ya da anlamsızlık denizinde yüzmenize neden olabilir.   

Eğer yavaşlayabilir ve düşünme biçimlerimiz üzerinde derinlemesine düşünebilirsek, dünyayı nasıl gördüğümüzü daha iyi anlayabilir ve bu konuda sorular sorma şansına sahip olabiliriz:  

• Dünyayı görme biçimimin lehinde ve aleyhinde ne gibi kanıtlar var? Bana nasıl hizmet ediyor?  

• Zaman zaman beni nasıl yanıltıyor?  

• Göz önünde bulundurabileceğim alternatif bakış açıları var mı?

•  Aceleci sonuçlar mı çıkarıyorum? 

Düşünme biçimlerimizi - inançlarımızı, varsayımlarımızı, yorumlarımızı, yargılarımızı ve değerlerimizi - inceleyebilirsek, bizim için çok iyi çalışmayan birkaç şeyi ayarlayabilir ve dünya görüşümüzde daha fazla netlik, tutarlılık, genişlik ve derinlik geliştirebiliriz.  

Bu çalışma gelecekteki eylemlerimiz, tepkilerimiz ve genel yaşam deneyimimiz üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir.  

Neyin doğru, adil ve iyi olduğuna dair varsayımlarımızı dikkatlice gözden geçirebilirsek, yeni içgörülerimizi daha büyük bir niyet, özerklik ve özgünlükle yaşamamızı sağlayacak şekilde eylemlerimize uygulayabiliriz.  

Dolayısıyla, felsefi bir gündelik yaşamın temel taşı olan ve felsefi danışmanlıkta birlikte peşine düştüğümüz düzenli bir öz inceleme ve bilinçli eylem pratiği, yaşamlarımızdaki anlayışı, anlamı, amacı, özgürlüğü ve tatmini artırma gücüne sahiptir.  

Aynı zamanda korku, dehşet, endişe, öfke, depresyon, aşırı bağlılık, kıskançlık, kızgınlık, düşük öz saygı ve suçluluk gibi acı çekmemize neden olan birçok duygusal suçluyu dönüştürme gücüne de sahiptir. Yeni şekillerde düşünmeye başladığınızda, aynı zamanda yeni şekillerde hissetmeye de başlarsınız ... ve dünyaya yaklaşımınız ve deneyimleme şekliniz değişmeye başlar. Yeni bir farkındalık yaşadığınızda ya da felsefi danışmanlıkta yeni bir bakış açısı denediğinizde eski duygularınızın ne kadar çabuk değiştiğine, hatta yok olduğuna şaşırabilirsiniz. Duyguların ardındaki düşüncelerin incelenmesi, büyük bir yaşam dönüşümünün ve iyileşmenin yolunu açar. 

Felsefi danışmanlık bu nedenle eğitici, güçlendirici ve tedavi edici bir süreçtir.  

Ne tür sorunlar felsefi sorunlardır? 

Herhangi bir felsefi sorununuz olup olmadığını merak edebilirsiniz.  Çoğu zaman sorunlarımızı, mücadele ettiğimiz belirli bir ilişki, büyük bir yaşam değişikliği veya üzüntü, kayıp, kafa karışıklığı, yalnızlık, hayal kırıklığı, güçsüzlük, tükenmişlik veya endişe hissi olarak nitelendiririz.  Ancak, çoğu zaman bu sorunlar dikkat edilmesi gereken daha geniş felsefi sorunların işaretleridir. 

Yaygın felsefi sorunlar arasında şu konularla ilgili sorular veya zorluklar yer alır: 

• Temel inançlar ve gerçekler 

• Eleştirel düşünme ve varsayımları sorgulama 

• Yaratıcı düşünme ve alternatif bakış açıları deneme 

• Açık muhakeme ve tutarlılık 

• Ahlak ve değerler 

• Anlam, amaç ve tatmin 

• Kimlik ve değişim 

• Kayıp ve ölüm 

• Yabancılaşma 

• Öz disiplin 

• Karar verme 

• Duygusal yaşamın ılımlılaştırılması 

• Güç ve Adalet  

• İletişim ve dil 

• Çatışma çözümü 

• Özgürlük, sorumluluk ve kendi kaderini tayin 

• Özgünlük 

Hayatta karşılaşılan tüm sorunların tıbbi nitelikte olmadığını kabul etmek önemlidir. Her mücadele, acı veya mutsuzluk örneği bir akıl hastalığının işareti değildir. Duygusal veya davranışsal bir bozukluğun tedavisi için psikoloji eğitimi almış bir sağlık uzmanına başvurmanın uygun olduğu zamanlar vardır.  

Kişinin beyin kimyasında bir sorun olduğu ve ilaç yazabilecek bir psikiyatristten yardım almanın uygun olduğu durumlar vardır. Ancak sorunlar tıbbi nitelikte olmadığında, kişinin farklı türde bir danışmana ihtiyacı vardır.  

Bazen tıbbi olmayan sorunlar dar kapsamlıdır ve hukuki, mali, ticari veya akademik danışmanlık gerektirir.  Bazen de sorunlar daha geneldir ve temelde "büyük sorularla" ilgilidir: 

• Ben kimim?

• Nereden geldim? Niçin geldim? Neden fikrim sorulmadı?

• Neden buradayım?

• Neden dünyada hastalıklar, savaşlar ve kötülükler var?

• Doğru olan nedir? 

• İyi olan nedir? 

• En çok neye önem vermeliyim? 

• Sorumluluklarım nelerdir?  

• Tüm bunlar ne anlama geliyor? 

• Ne yapmalıyım? 

• Ben kimim ve kim olmak istiyorum? 

• Küreselleşn dünyaya nasıl uyum sağlarım? 

• Neden buradayım? 

• Başkalarıyla en iyi nasıl ilişki kurabilirim? 

• Değişimle en iyi nasıl başa çıkabilirim? 

• Nasıl yaşamalıyım? 

• Hayatımı nasıl daha iyi kontrol edebilirim?  

• Nasıl mutlu olabilirim? 

     . . ve bu soruların cevaplarını nasıl öğrenebilirim ve bu sorularla ilgili belirsizliklerle nasıl başa çıkabilirim?  

Bunlar felsefenin klasik sorularıdır.   

Etik, değerler, anlam, amaç, hakikat, kesinlik, adalet, güç, özgürlük ve mutlulukla ilgili gündelik sorunların çoğu tıbbi nitelikte değildir ve tıbbi müdahaleyle çözülemez. Bunlara en iyi felsefi diyalog yoluyla yaklaşılır. 

Felsefi diyalog ile psikoterapi arasındaki fark nedir? 

Felsefi diyalog benzersiz bir diyalog türüdür. Bu diyalogda,  

• terimlerimizin anlamını yavaşça ve derinlemesine açıklığa kavuşturmak,  

• eleştirel düşünme araçlarıyla akıl yürütme yollarını incelemek,  

• düşünme yollarımızı diğer bakış açıları ve dünya görüşleriyle karşılaştırmak  

• düşünme yollarımız ile hissetme, seçme, iletişim kurma  

• eyleme geçme yollarımız arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için zaman ayırırız. 

Psikoterapinin aksine, felsefi diyalog teşhis koyucu değildir. Bir filozof size hasta muamelesi yapmaz ya da sizde bir bozukluk veya hastalık olduğunu varsaymaz (hepimizin karşılaştığı insanlık durumuyla ilgili zorlukların ötesinde). 

Bir filozof davranışlarınız, duygularınız veya düşünceleriniz için nedensel açıklamalar varsaymaz: Sizi iç veya dış koşullar nedeniyle belirli bir şekilde hissetmeye, hareket etmeye veya düşünmeye "kararlı" biri olarak görmez. Bir filozof, düşünme ve seçme yeteneklerinizle hayatınızı değiştirme gücüne sahip olduğunuzu varsayar. Felsefi bir danışman bu süreçte sizin ortağınız ve işbirlikçiniz olarak hareket eder. 

Birçok psikoterapist sorunlarınıza duygusal yaşamınıza odaklanarak, duygulanımı ortaya çıkararak, kişisel bir travma geçmişinin izini sürerek ve mevcut zorlukların çocukluk kökenlerini belirleyerek yaklaşma eğilimindeyken (ağırlıklı olarak duygulara odaklanan geriye dönük bir yaklaşım); felsefi danışmanlar, düşünme biçimlerinizi ortaya çıkarmak, varsayımları incelemek ve daha tatmin edici bir yaşam için ileriye dönük hangi seçimleri yapabileceğinizi düşünmek için bir başlangıç noktası olarak hissetme biçimlerinize yaklaşır (düşünme, hissetme ve seçmeyi birbirine bağlayan ileriye dönük bir yaklaşım). 

Filozoflar, başka bir kişinin söylediklerinde iş başında olan varsayımları - doğruluk iddiaları ve değer iddiaları - fark etmek üzere eğitilirler. Felsefi danışmanlar, işleyen bu varsayımlar hakkında sorular sorar ve düşünme biçimleriniz için nedenler ve kanıtlar ortaya çıkarmaya çalışır, neyin doğru, iyi ve adil olduğu hakkında sorular sorar ve tartışma için farklı bakış açıları açar. Dolayısıyla, felsefi danışmanlar, bu duyguları besleyen ve dünyaya yaklaşımınızı ve dünyayı deneyimleme şeklinizi etkileyen düşünceleri - varsayımları, yargıları, değerleri - inceleyerek neden böyle hissettiğinizi araştırır. Daha sonra bu düşünceleri gerektiği gibi gözden geçirmenize ve yeni iç görüleri hayatınıza uygulamanıza yardımcı olurlar. Düşünme biçimleriniz felsefi danışmanlıkta gelişip dönüştükçe, hissetme, seçme, hareket etme … yaşama biçimleriniz de gelişir!   

Önemli bir şey daha. 

Felsefi danışmanlar, kişisel tarihinizin daha geniş bir sosyal-politik yapılar bağlamında nasıl yer aldığını dikkate alırlar. Sıkıntınızın, içinde bulunduğunuz güç ilişkileri veya dünyadaki adaletsizlik durumuyla çok ilgili olduğu zamanlar vardır ve çare, içe dönüp bu adaletsizliğe uyum sağlamayı öğrenmek değil, politik olarak nasıl dahil olacağınızı ve hayatınıza daha büyük bir anlam, amaç ve eylemlilik duygusu getiren aktif, yaratıcı ve verimli yollarla nasıl direneceğinizi öğrenmektir. 

Bazen "kişisel olan politiktir" - bu da bazen bir kişinin sorunlarının yalnızca toplumun normlarına uyum sağlamaya yönelik psikolojik zorluklar olarak değil, reform gerektiren sistemik adaletsizliklerin veya zehirli kültürlerin tezahürleri olarak ele alınması gerektiği anlamına gelir. 

Özetle, felsefi danışmanlık sosyal-politik bir dünyada bireyin düşünme-hissetme-seçme-yapmasına bütüncül bir yaklaşım getirir ve bireyin inceleme, yaratıcı keşif ve yansıtıcı seçim güçlerini hareket, değişim ve büyüme araçları olarak görür. Bize sorun yaratabilecek düşünme kalıpları olsa da, felsefi danışmanlıkta düşünmenin kendisi bir sorun olarak görülmez. Vizyon, niyet ve özgürlükle yaşamak için harika bir araç ve anahtar bileşen olarak kullanılır. 

Teorik kökleri Sokratik, Stoacı, Budist, Varoluşçu ya da Feminist felsefelere kadar uzanan bazı psikoterapötik yöntemler felsefi yaklaşımlarla gerilim içinde olmamakla birlikte akrabalık bağlarına sahiptir. Ancak bir psikoterapistin ve filozofun eğitimi oldukça farklı olabileceğinden, danışanlarının sorunlarının hangi boyutlarına odaklandıkları (teorik temelleri paylaşsalar bile) ve bu sorunlarla boğuşmak için masaya getirdikleri araçlarda bir fark vardır. 

Bir filozofun eğitiminde özel olan nedir? 

Filozoflar, onları yukarıda açıklanan türden diyalog çalışmaları için çok uygun kılan bir tür eğitime sahiptir. Filozofların soru sorma, fikirlere açıklık getirme, popüler görüşlere meydan okuma, bağlantılar kurma, yeni bakış açıları sunma ve büyük sorulara titizlikle eğilme konusunda yetenekli oldukları muhtemelen iyi bilinmektedir. Filozofların sahip olduğu ve bire bir danışmanlık ilişkisinde özellikle yararlı olan başka beceriler de vardır. 

• Filozoflar başkalarının dünya görüşlerini anlamak, içlerini ve dışlarını öğrenmek, açıklamak, karşılaştırmak, güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirmek, faydalarını ve zorluklarını analiz etmek ve uygulamadaki somut sonuçları üzerinde düşünmek için eğitimli bir yeteneğe sahiptir. 

• Filozoflar, başka bir kişinin söylediği bir argümanı dikkatle dinleme ve varsayımları, örtük doğruluk iddialarını ve örtük değerleri tespit etme konusunda eğitimli bir yeteneğe sahiptir. Bir başkasının akıl yürütme çizgisini dikkatle izleyebilir ve bunu incelemek için gereken soruları sorabilirler. 

• Filozoflar, hatalı akıl yürütmeleri, yanlışları ve çelişkileri fark etmelerini ve düzeltmelerini sağlayan, iyi kullanılan eleştirel düşünme araçlarından oluşan bir alet kutusunu yanlarında taşırlar. 

• Filozoflar belirsizlik ve haritasız düşünmenin keşfedilmemiş bölgelerini keşfetme konusunda deneyim sahibidir. Bir formül olmadan çalışmaya ve açık uçlu sorularla yaratıcı bir şekilde uğraşmaya alışkındırlar. 

• Filozoflar öğrenmeye nasıl ilham vereceklerini, başkalarının içindeki filozofu nasıl harekete geçireceklerini ve uyandıracaklarını (Sokrates'in gadfly etkisi) ve insanları kendileri için düşünmeleri ve yansıtıcı bir şekilde seçim yapmaları için nasıl güçlendireceklerini bilirler. 

• Filozoflar başkalarından nasıl öğreneceklerini, onların söylediklerini nasıl ciddiye alacaklarını, anlamlarını nasıl yorumlayacaklarını ve kendi felsefi yolculuklarına ilk kez çıkan başkalarına yararlı bir model sağlayarak sürekli bir öz eleştiri ve kendi anlayışlarını gözden geçirme pratiğine nasıl katılacaklarını bilirler. 

• Filozoflar görecelilik, nihilizm, solipsizm ve diğer "kuyruk dönüşü" pozisyonlarını nasıl tanıyacaklarını bilirler. 

• Filozoflar çok çeşitli bilgelik gelenekleri (eski ve modern, doğu ve batı) konusunda eğitim almışlardır ve bunları tartışabilirler. Ayrıca, genellikle öğrettikleri, diğer uzmanlarla kamuoyu önünde tartıştıkları ve derin ve kapsamlı bir şekilde yayınladıkları favori teorilerinden birkaçında uzmandırlar. 

İşte işin can alıcı noktası:  

Bir filozof, hayatın büyük sorularına doğru çıktığınız yolculukta mükemmel bir yardımcı yolcu olabilir. Bir filozof, düşüncenin farklı boyutlarını açan ve diğer "konuşma terapisi" biçimlerini tamamlayan ve ötesine geçen benzersiz bir sorgulama deneyimi sunabilir. 

https://www.curioussoulphilosophy.com/what-is-philosophical-counseling.html